De boerderij van de Koopmanspolder

auteur: Dirk Spijker
bron: jaarboek 2012, foto’s collectie J.M. Kuin

De boerderij, hier Buitenhuis genoemd, in 1914

Het land van de Koopmanspolder is eeuwen geleden aangeslibd. Op de kaart van Johannes Dou, gemaakt tussen 1651 en 1654, staat het buitendijksland al met de huidige omvang ingetekend en ligt het ingeklemd tussen de Westfriese Omringdijk, Kagerdijk en Zuiderzee. Het beschermde de dijk door de golven te breken en boeren zullen er vee hebben laten grazen. In de loop van de 19e eeuw stegen de landprijzen in de polder Het Grootslag. Zo stegen deze van 1849 tot 1861 van fl 1093,- tot fl 2738,- per hectare.

Pieter Schuurman Jzn. en Klaas Breebaart hebben in 1845 dit buitendijksland, toen Nessepolder of Kerkenes geheten, bedijkt. Pieter Schuurman, geboren in Andijk, was burgemeester van Bovenkarspel en aannemer van water- werken. Zo had hij in 1843 de schepraderen van de Andijker molens vervangen door vijzels en bovendien de molenkolk veranderd. Door deze vijzels werd de capaciteit van de molens vergroot.
Klaas Breebaart verkocht de polder in 1856 aan Pieter Schuurman Czn. 

Tussen 1856 en 1859 is de stolpboerderij gebouwd. Het dijkje van deze polder sloot ter hoogte van de driesprong Dijkweg/Kleingouw aan op de Westfriese Omringdijk en de boerderij werd in deze hoek gebouwd. Cornelis Schuurman Pzn. kocht in 1876 de Nessepolder en vroeg in 1879 een bouwvergunning aan voor bijbouw. De bijnaam van Cornelis was Tobie en sindsdien werd de polder naast Buitenpolder ook wel Tobiespolder genoemd. 

Na het overlijden van Cornelis Schuurman in 1909 werd zijn nalatenschap openbaar verkocht. De verschillende percelen werden eerst apart geveild. De gezamenlijke aanbieding van alle percelen, totaal: 8.86 ha. binnendijksland, 5.17 ha. buitendijksland en de boerderij werd op fl 800,- afgemijnd voor fl 15.570 door Pieter Koopman Pzn. Deze verklaarde voor zich zelven gehandeld te hebben en als mondeling gemachtigde voor zijn broers en zuster, te weten Cornelis Koopman Pzn., Trijntje Koopman en Theodorus Koopman Pzn. 

In 1916 is Andijk ternauwernood aan een ramp ontsnapt. Een zware noordwesterstorm in de nacht van 13 op 14 januari richtte een enorme schade aan en op meerdere plaatsen heeft het weinig gescheeld of de dijk was doorgebroken. Het dijkje van de Koopmanspolder heeft het niet gehouden en de polder liep onder. De muren van de boerderij zijn ingedrukt en huisraad en meubels dreven rond. Het vee was al eerder in veiligheid gebracht. De schade aan dijk en boerderij werd geschat op fl 10.000. Door Koopman werd een verzoek om financiële steun ingediend bij het Centraal Comité te Haarlem. 

Direct na de sloop is men met de bouw van de nieuwe boerderij begonnen. De woonverblijven en stallen zijn op de bovenverdieping gebouwd, zodat men bij een overstroming niet meer behoefde te vluchten. De muren van de schuur waren meer dan 50 cm dik. Door een storm op 3 december 1917 loopt de polder weer onder water. 

Het nieuwe Buitenhuis

Sloop van de schuur in 2003, waarbij duidelijk is te zien hoe dik de muren waren

Voor de dijkverzwaring die na de stormnacht van 1916 volgt, heeft men klei nodig en in de Koopmanspolder treft men een doorgaande laag van 4 à 5 meter klei aan. Vervolgens koopt Drechterland de polder met gebouwen voor fl 40.000. De fam. Koopman vertrekt naar Berkhout en later verhuizen zij naar Avenhorn. De aannemers Zwaan en Van den Heuvel betrekt in mei 1918 de boerderij. Als zij op Andijk de dijkverzwaringswerkzaamheden geklaard hebben, wordt de boerderij gesloopt, alleen de schuur blijft staan. 

Door het afgraven van de klei was er in de polder een meertje ontstaan. De gemeente Andijk koopt in 1937 de polder van Drechterland om er een werklozenproject van te maken. Het volgende jaar wordt het meertje drooggelegd en de dijk wordt verlegd om de polder groter te maken. Zo wordt deze geschikt gemaakt voor de tuinbouw. Met het slopen van de oude schuur in 2003 verdween de laatste zichtbare herinnering aan de boerderij en anno 2012, als ook de tuinders al jaren weg zijn, is men druk bezig met het maken van plannen voor een nieuwe toekomst van de Koopmanspolder.