Kort verslag van de druk bezochte avond

Er waren 75 aanwezigen die het interessante verhaal van Dieuwertje wilde horen. Zelf opgegroeid in een stolpboerderij van 400 jaar oud.

De stolpboerderij is typisch voor Noord Holland uit de Noordelijke huisgroep. Ca 5000 stolpen waarvan ruim 2000 binnen de Westfriese Omringdijk.

Dit type ontstond rond 1550.

Getoonde foto’s van het Westfriese typen werden herkend door de bezoekers. In Andijk zijn niet veel stolpen met darsdeuren (typisch voor dit type) doordat het een vaarpolder was. Lagere deuren waren voldoende om het hooi naar binnen te voeren.
De Noord Hollandse stolpen hebben een symmetrische voorkant. De darsdeur zat aan de achterkant.

De langhuis stolpboerderij heeft een lang voorhuis. Dit type zie je niet heel veel. Wel op Texel.

Ieder jaar ongeveer 20 stolpboerderijen afgebroken. Deze worden onderzocht en gedocumenteerd. Onderzoek wordt gedaan als deze van voor 1825 is. Hiervoor worden de eerste kadaster kaarten gebruikt. Van de 5000 stolpboerderijen is slechts een kwart van voor 1825.

Door dendrochronologisch onderzoek kan het hout gedateerd worden en doordat dit hout binnen twee jaar na de kap gebruikt werd voor het bouwen van het vierkant, kan het bouwjaar van de stolp onderzocht worden. Geen makkelijke klus. Er kunnen ook geen archieven geraadpleegd worden. Veel gevels zijn aangepast van houten naar stenen voorkant.

Op dit moment zijn 20 stolpboerderijen sinds 2012 gedateerd. Door het maken van boorkernen kunnen ook stolpboerderijen die niet afgebroken worden gedateerd worden. Dit onderzoek wordt door de eigenaar zelf betaald.

In de Weere staat op dit moment de oudst gedateerde stolp uit 1560.

Na de pauze werd een stolpboerderij uit Schellinkhout nader uitgelegd. Deze boerderij is afgebroken en er blijkt een molenbalk gebruikt te zijn voor het vierkant. Mogelijk van de oudste molen. Het vierkant is van rond 1560.

Dars komt van dorsen. In de 17e eeuw werd nog graan verbouwd. In de dars werd dit op een houten vloer gedorst. Later werden geeltjes neergelegd. Hierna volgde nog een boerderij uit Nibbixwoud en Westwoud. Laatste is helaas grotendeels verbrand.

Het onderzoek van de boerderij is ondersteund door verhalen en foto’s van vroegere bewoners. De balken kwamen nog redelijk uit de brand en kon er een reconstructie gemaakt worden. Er konden ook houtmonsters genomen worden. De datering is uit vroege 17e eeuw.

In 19e eeuw stapte veel veehouders over op kaasmakerij. Hiervoor werden veel stallen vergroot en de plattegrond aangepast. Dit kan goed bekeken worden bij het afbreken van de stolp.

Degene die nieuw gaan bouwen op een locatie betalen het volledige onderzoek.